Verimliliğini artırmak isteyenlerin bilmesi gereken yöntem: Zeigarnik Etkisi
Hepimizin mutlaka unutamadığı bir aşkı vardır değil mi? Ya da başarısız geçen bir iş görüşmesi sonrası “Keşke şunu da söyleseydim” demişliği… Belki de severek izlediğimiz dizinin yeni bölümünü merak içinde bekleyişimiz… Örnekleri elbette daha çok çeşitlendirebilirim ancak değinmek istediğim konu, tüm bunların merkezinde neyin yattığı.
Yani hepsinin ortak noktası, tamamlanmamış ya da bitirilememiş olması… Böylelikle onları daha net hatırlayabiliyor ve çoğu zaman hafızamızdan silemiyoruz. Bunun literatürde bir adı var aslında. O da Zeigarnik Etkisi…
Rus psikolog Bluma Zeigarnik tarafından ortaya koyulan bu düşünce, yarım kalan ve tamamlanmış işlerin daha kolay hatırlanacağını savunuyor. Bunu bir restoranda otururken keşfetmiş aslında Zeigarnik. Garsonların siparişleri henüz servis edilmemişken net bir şekilde hatırladıklarını, servis sonrasında ise hafızalarından tamamen sildiklerini gözlemleyerek sonuca ulaşmış.
Aslında bu etkinin altında yatan şey ise sorumluluk duygusu… Herhangi bir işe ya da birine karşı hissettiğimiz sorumluluk, beynimizdeki mekanizmayı da ortaya çıkan şeyi tamamlamaya doğru itiyor.
Ayrıca bu tamamlanmama hissi, beynimizde ve içimizde bir gerginlik hissi yaratırken, hafızadan silmek de zor hale geliyor. Yine de Zeigarnik, verimliliği arttırmak için de kullanılabilecek bir yol. Nasıl olduğunu hemen açıklayayım;
Tamamlanmayan işlerin yarattığı gerilim, beraberinde bilişsel erişime de kolaylık sağlıyor. Görev bitince gelecek rahatlama hissi ise, işleri tamamlamak için motivasyon sağlıyor.
Birçoğumuz halledilmesi gereken işleri erteleme eğilimindeyiz. Eğer önünde başlamaya isteksiz olduğun bir iş varsa, küçük de olsa bir başlangıç yapmayı dene. Basit bir başlangıç, motivasyon üzerinde güçlü bir etkiye sahip.
Beynimiz sürekli olarak bize bir şey yapmadığımızı hatırlattığında, bu kaygıya ve gerginliğe yol açabilir ve üretkenliği yok eder. Zeigarnik etkisinin olumsuz potansiyelini kontrol altına almak için günün sonunda tamamlanmamış tüm görevlerin bir listesi yazmaya çalışabilirsin.
Özellikle bir sunum yapacaksan konuyu hitap ettiğin kitlenin zihninde ön planda tutmak için önemli bir noktada ara vermeyi dene.
İşimiz bitmediğinde ilerlemek ve molamız boyunca çalışmaya devam etmek isteriz. Ancak bu, Zeigarnik etkisinin üretken olmasında çok yorucu olmasına neden olur. Bu yüzden belirli aralar vermeyi es geçmemelisin.